Sở đoản là gì? Làm sao để trả lời câu hỏi phỏng vấn về sở đoản?

1. Sở đoản là gì?

1.1. Khái niệm

Sở đoản được định nghĩa trong Từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học (tái bản năm 2016) như sau: Sở đoản là chỗ kém, chỗ yếu vốn có. Nói cách khác, sở đoản chính là điểm yếu, là những thứ mà mình không nắm rõ, không thể thực hiện một cách khéo léo, thành thạo hoặc không có khả năng thực hiện. Sở đoản vừa mang tính nhất thời, vừa mang tính lâu dài và có thể thay được. Nếu chữ viết của bạn không đẹp, bạn có thể rèn luyện mỗi ngày. Bạn không thể nói trước đám đông, bạn có thể thay đổi nhờ vào sự luyện tập hay tham gia những khóa học về giao tiếp, kĩ năng thuyết trình. Khi sở đoản gây ảnh hưởng hoặc rắc rối cho cuộc sống và công việc của bạn thì bạn cần phải tìm cách khắc phục, thay đổi ngay lập tức.

1.2. Phân biệt sở đoản với sở trường

Sở đoản thường được phân biệt với sở trường. Nếu sở đoản là điểm yếu, là những thứ bạn không thành thạo thì sở trường chính là thế mạnh, chỗ giỏi, sự thành thạo vốn có của bạn. Sở trường là những điểm mạnh, là phần tích cực, tài năng bạn sở hữu. Mỗi người trong chúng ta đều sở hữu những sở trường, sở đoản riêng biệt, tạo nên một bức tranh cuộc sống đa màu sắc và vô cùng phong phú.

1.3. Cách xác định sở trường, sở đoản

Để xác định sở trường, sở đoản của bản thân, bạn có thể sử dụng một số cách như sau:

- Nhờ đến sự trợ giúp từ người thân: Bạn có thể nhờ người xung quanh có mối quan hệ thân thiết với bạn như bố mẹ, anh chị em, thầy cô, bạn bè nhận xét về những gì bạn có thể làm tốt, làm chưa tốt, họ tiếp xúc với bạn mỗi ngày nên chắc chắn sẽ hiểu được phần nào con người bạn và sẽ đưa ra những nhận xét tương đối khách quan. Ngoài ra, bạn có thể tìm đến các chương trình hướng nghiệp, các buổi hội thảo chuyên đề, các chuyên gia tư vấn hướng nghiệp để tìm ra được thế mạnh và điểm yếu của bản thân.

- Làm trắc nghiệm hướng nghiệp: Bạn có thể làm trắc nghiệm hướng nghiệp để tìm ra sở trường và sở đoản của bản thân. Hiện nay, trắc nghiệm định hướng nghề nghiệp của John Holland đang được nhiều người lựa chọn để tìm ra những thế mạnh và điểm yếu của bản thân.

- Chủ động tìm kiếm: Bạn có thể nhờ sự trợ giúp từ người thân hay làm những bài trắc nghiệm, nhưng đó chỉ là sự hỗ trợ từ bên ngoài, quan trọng nhất là bản thân bạn phải chủ động tìm kiếm không ngừng sở đoản và sở trường của bản thân. Sau đây là một số gợi ý giúp bạn tự phát hiện sở trường, sở đoản của mình.

+ Tự đặt những câu hỏi về những việc làm thường ngày: Mình thấy thích thú và hưng phấn với điều gì? Mình thấy cảm thấy chán chường, mệt mỏi khi làm gì? Những công việc nào mình có thể tập trung làm trong một thời gian dài mà không thấy chán hay mệt mỏi, căng thẳng? Mình có thể làm tốt ở lĩnh vực nào? Kết quả ra sao? Có được người khác đánh giá cao? Những việc dù cố gắng bao nhiêu cũng không thành công là gì?

+ Tự đánh giá bản thân: Sau mỗi quá trình học tập, làm việc, bạn hãy tích cực hoạt động trong nhiều môi trường, hoàn cảnh khác nhau và tự đúc rút ra kinh nghiệm cho chính mình xem đâu là việc mình làm tốt nhất, đâu là việc mình làm tệ nhất để xác định sở đoản, sở trường, năng khiếu của mình.

+ Tiếp xúc với nhiều người trong xã hội: Việc tiếp xúc với nhiều người trong xã hội sẽ giúp bạn tìm được những người có điểm tương đồng với mình và họ sẽ giúp bạn hiểu rõ bản thân hơn. Họ sẽ đưa ra những nhận xét khách quan để bạn tự phân tích, chiêm nghiệm và tìm ra sở đoản, sở trường của mình.

2. Tại sao phải trả lời câu hỏi về sở trường, sở đoản khi phỏng vấn?

Trước khi tham gia phỏng vấn, bạn chắc chắn sẽ cho rằng nhà tuyển dụng sẽ chỉ hỏi những câu hỏi về chuyên môn, kinh nghiệm, kĩ năng và sẽ không có câu hỏi về sở trường, sở đoản. Tuy nhiên, trên thực tế, các nhà tuyển dụng vẫn sẽ sử dụng câu hỏi này và để nó ở gần cuối buổi phỏng vấn mới đưa ra. Điều này chắc hẳn khiến bạn thắc mắc không ngừng tại sao mình lại phải trả lời câu hỏi về sở trường, sở đoản khi phỏng vấn. Nó có liên quan hay giúp ích gì cho công việc hay quá trình tuyển dụng hay không?

Nhà tuyển dụng bên cạnh việc quan tâm đến trình độ, kinh nghiệm, kĩ năng thì họ còn quan tâm đến cả tính cách của ứng viên. Đây là yếu tố mà họ sẽ dùng để đánh giá xem hiệu suất công việc và khả năng thích ứng của bạn đối với môi trường mới.

Bên cạnh đó, việc tìm hiểu về sở trường và sở đoản của ứng viên cũng là một cách để nhà tuyển dụng xem xét việc bạn có phù hợp với vị trí đang ứng tuyển hay không, điểm mạnh và điểm yếu của bạn có thuận lợi gì hay bất lợi gì cho công việc để đưa ra quyết định có nhận bạn vào làm hay không.

Khi nhà tuyển dụng xác định được sở trường và sở đoản của bạn, họ sẽ nhận bạn vào làm việc nếu như sở trường của bạn phù hợp với công việc và sở đoản không gây ra ảnh hưởng xấu gì. Họ có thể giúp bạn khắc phục sở đoản nếu cần thiết và khai thác tối đa ưu điểm của bạn. Đồng thời, họ sẽ loại nếu sở trường của bạn không phù hợp và có thể cản trở công việc. Việc bạn bị loại vì lý do như vậy không có gì là quá tồi tệ. Bạn chỉ là có thêm cơ hội để tìm ra chính mình và tìm ra công việc phù hợp với sở trường và sở đoản của mình mà thôi.

3. Làm sao để trả lời câu hỏi phỏng vấn về sở đoản?

Nói về những thứ mình không giỏi thì bao giờ cũng khó hơn là nói về những thứ mình làm tốt. Tuy nhiên, đừng vì thế mà trở nên lúng túng khi được nhà tuyển dụng hỏi về sở đoản khi phỏng vấn. Sau đây là một vài gợi ý để bạn có thể trả lời câu hỏi về sở đoản khi phỏng vấn thật trôi chảy, tự tin:

- Trước khi đến buổi phỏng vấn, bạn hãy dành vài phút tự liệt kê sở đoản và cả sở trường của mình ra giấy và luyện tập cách trả lời sao cho ngắn gọn và có tính thuyết phục nhất.

- Bạn không cần nhấn mạnh vào sở đoản mà hãy nhấn mạnh vào sở trường của mình. Bạn nên dành nhiều thời lượng hơn cho sở trường hơn là nói quá nhiều về điểm yếu. Trong danh sách sở trường và sở đoản bạn đã liệt kê ra từ trước, hãy chọn từ 4-5 sở trường, còn sở đoản, bạn chỉ cần chọn khoảng 2-3 điểm yếu của mình mà thôi.

- Khi nói về điểm yếu, sở đoản của mình, bạn nên đề cập đến cả sở trường. Vì sở đoản và sở trường là hai điều tuy trái ngược nhưng luôn song hành với nhau. Ví dụ: Em mất khá nhiều thời gian để làm việc nhưng em luôn làm mọi việc một cách cầu toàn và tỉ mỉ. Hay: Em là người không được nhanh nhẹn cho lắm nhưng trong quá trình làm việc, em luôn tập trung và làm mọi việc rất cẩn thận, kĩ lưỡng, không để ra sai sót.

- Bạn nên đưa ra ví dụ minh họa cho cả sở trường và sở đoản của mình, làm như thế nhà tuyển dụng sẽ thấy được bạn là người biết cách nhìn nhận, đánh giá bản thân, biết cách phát huy điểm mạnh và khắc phục được điểm yếu trong tương lai. Ví dụ: Kĩ năng thuyết trình của em không được tốt nhưng em luôn chuẩn bị kĩ càng trước khi phải đứng trước đám đông và trình bày về một vấn đề gì đó.

- Khi trả lời câu hỏi về sở đoản, đừng cảm thấy sợ hãi hay bối rối mà hãy tự tin và mạnh dạn nói về những điểm yếu của mình. Con người sinh ra không ai là hoàn hảo, mỗi người đều có những mặt mạnh và mặt yếu, quan trọng là bạn có chịu chấp nhận và đối diện với những thiếu sót của mình hay không.

Bài viết trên đây đã giúp bạn hiểu sở đoản là gì, cách phân biệt sở trường với sở đoản, cách xác định sở trường, sở đoản của bản thân và cách trả lời câu hỏi về sở đoản khi tham gia phỏng vấn. Hy vọng với những gợi ý trên đây, bạn biết trả lời câu hỏi phỏng vấn về sở đoản một cách tự tin để nắm bắt được cơ hội việc làm cho chính mình.